Τι είναι η πυομήτρα;
Με τον όρο πυομήτρα εννοούμε την συσσώρευση πύου στην κοιλότητα της μήτρας. Πρόκειται για συχνή παθολογική κατάσταση, η οποία εμφανίζεται την περίοδο του δίοιστρου (η περίοδος μετά τον οίστρο).
Όταν ο τράχηλος της μήτρας παραμένει ανοιχτός παρατηρείται έξοδος πυώδους εκκρίματος από τα χείλη του αιδοίου, ενώ όταν ο τράχηλος είναι κλειστός, το πυώδες εξίδρωμα συγκεντρώνεται στην κοιλότητα της μήτρας, η οποία και διογκώνεται.
Είναι μια εξαιρετικά σοβαρή και απειλητική κατάσταση για τη ζωή του ζώου συντροφιάς, αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.
Αφορά συχνότερα τους σκύλους, όμως παρατηρείται με μικρότερη συχνότητα και στις γάτες. Μπορεί να συνυπάρχει με ψευδοκύηση.
Γιατί και πώς δημιουργείται η πυομήτρα;
Γενικότερα, μετά την περίοδο του οίστρου, τα επίπεδα προγεστερόνης στον οργανισμό του ενήλικου θηλυκού ζώου παραμένουν αυξημένα για αρκετό χρονικό διάστημα έτσι, ώστε να προετοιμαστεί το περιβάλλον της μήτρας για την ενδεχόμενη εγκυμοσύνη με συνοδό φαινόμενο να παχαίνουν τα τοιχώματα της μήτρας, ενώ υποχωρούν στα φυσιολογικά επίπεδα βαθμιαία τις εβδομάδες που ακολουθούν (2-8 εβδομάδες).
Στην περίπτωση που ο προαναφερθείς κύκλος επαναληφθεί πολλές φορές, χωρίς να υπάρξει εγκυμοσύνη, προκαλείται προοδευτικά μόνιμη πάχυνση του ενδομητρίου ενώ οι μητριαίοι αδένες μετατρέπονται σε κυστικούς. Σε όλη τη διάρκεια του διοίστρου οι υψηλές συγκεντρώσεις προγεστερόνης στο αίμα οι οποίες συμπίπτουν χρονικά με την είσοδο μικροοργανισμών στη μήτρα μπορεί να μειώσουν την αμυντική ικανότητα της και την ταχύτητα αντίδρασης του οργανισμού στις μολύνσεις
Στη διάρκεια του οίστρου ο τράχηλος χαλαρώνει και οι μικροοργανισμοί της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου έχουν τη δυνατότητα να εισέλθουν στη μήτρα (εάν υπερνικήσουν τους αμυντικούς μηχανισμούς που αναπτύσσονται στην περιοχή του τραχήλου). Φυσιολογικά η αμυντική ικανότητα της μήτρας εξουδετερώνει τα εισερχόμενα μικρόβια. Οι σκύλες όμως με κυστική υπερπλασία του ενδομητρίου φαίνονται ανίκανες να περιορίσουν τη δράση των μικροοργανισμών που επιζούν και πολλαπλασιάζονται στο ευνοϊκό περιβάλλον που δημιουργείται από τις εκκρίσεις των κυστικών αδένων.
Η ανάπτυξη των βακτηρίων προκαλεί τελικά την έκκριση και τη συσσώρευση φλεγμονώδους εξιδρώματος στη μήτρα καθώς επίσης και διηθήσεις ουδετερόφιλων. Μικροογανισμοί που έχουν απομονωθεί είναι E.coli, Streptococcus, Staphylococcus, Pseudomonas, Proteus, Salmonella κα.
Σε ποιες περιπτώσεις είναι πιο συχνή η πυομήτρα;
- Σκύλες μέσης ή μεγάλης ηλικίας που δεν γέννησαν ποτέ ή γέννησαν πριν αρκετά χρόνια.
- Σκύλες στις οποίες χρησιμοποιούνται συνθετικά προγεσταγόνα για την αναστολή ή την πρόληψη της εμφάνισης του οίστρου. Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί ότι η χρήση συνθετικών προγεσταγόνων αποτελεί την “εύκολη λύση” αφού αρκεί μόνο μία ένεση για την αναστολή του οίστρου. Εν τούτοις ο ιδιοκτήτης που προτιμάει αυτή την λύση και όχι την στείρωση του ζώου, θα πρέπει να είναι ενήμερος ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης πυομήτρας αυξάνει σημαντικά με την χρήση τέτοιων σκευασμάτων, και ανεξάρτητα από την ηλικία του ζώου. (Τα προγεσταγόνα προκαλούν κυστική υπερπλασία και μειώνουν την αντίσταση του ενδομητρίου)
- Σκύλες στις οποίες χρησιμοποιούνται οιστρογόνα για την διακοπή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. (Τα οιστρογόνα αυξάνουν την ευαισθητοποίηση της μήτρας στη δράση της προγεστερόνης και προκαλούν χαλάρωση του τραχήλου ενώ έτσι αυξάνεται η πιθανότητα εισόδου μικροβίων.
Τι συμπτώματα θα έχει το ζώο με πυομήτρα;
- Πυρετός, ανορεξία, κατάπτωση.
- Έξοδος πυώδους εκκρίματος από τα χείλη του αιδοίου σε περίπτωση που ο τράχηλος παραμένει ανοιχτός.
- Πολυδιψία- Πολυουρία (το ζώο πίνει πολύ νερό και ουρεί συχνά).
- Σε πιο προχωρημένα στάδια παρατηρούνται εμετοί.
- Σε ζώα με μεγάλη συγκέντρωση πύου, είναι δυνατό να παρατηρείται διάταση των κοιλιακών τοιχωμάτων (διόγκωση κοιλίας).
Υπάρχει θεραπεία;
Η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας και των ωοθηκών αποτελεί την θεραπεία εκλογής. Ανάλογα με την κλινική κατάσταση του ζώου είναι δυνατό να χρειαστεί η παραμονή του στην κλινική για λίγες μέρες προκειμένου να τους χορηγηθεί υποστηρικτική αγωγή (ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών, και αντιβιοτικών).
Πώς θα προλάβω τη δημιουργία πυομήτρας;
- Στείρωση του ζώου σε περίπτωση που δεν επιθυμούμε την γονιμοποίηση του.
- Αποφυγή της χρήσης προγεσταγόνων για την αναστολή του οίστρου.
- Γονιμοποίηση του ζώου εφόσον μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις που συνεπάγονται αυτής (στρες εγκυμοσύνης και τοκετού για τους ιδιοκτήτες και το ζώο, ανατροφή και υιοθεσία κουταβιών).
