Τοξοπλάσμωση

Η τοξοπλάσμωση είναι μία από τις σπουδαιότερες νόσους που οφείλεται σε παράσιτο –το Toxoplasma gondii-, με παγκόσμια εξάπλωση και ιδιαίτερη σημασία για τη δημόσια υγεία.

Το παράσιτο εντοπίζεται σχεδόν σε όλους τους ιστούς, ενδοκυτταρικά, με προτίμηση στο μυϊκό ιστό, στο νευρικό ιστό και στο εντερικό επιθήλιο.

Ο τελικός ξενιστής στη φύση είναι η γάτα, στην οποία και ολοκληρώνεται ο βιολογικός κύκλος του παρασίτου, ενώ ενδιάμεσοι ξενιστές είναι ο σκύλος και ο άνθρωπος.

Πώς μολύνεται η γάτα από τοξοπλάσμωση

  • Από ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας μολυσμένο με κύστεις τοξοπλάσματος
  • Από ώριμες ωοκύστεις που βρίσκονται στο περιβάλλον (χώμα, χόρτα)
  • Ενδομητρικά αλλά και με το γάλα που θηλάζουν τα γατάκια

Στη συνέχεια πολλαπλασιάζεται στο επιθήλιο του εντέρου και άωρες ωοκύστεις αποβάλλονται με τα κόπρανα στο περιβάλλον μόνο για 2-20 ημέρες σε ολόκληρη τη ζωή της γάτας (ακόμα και αν αυτή συνεχίζει να παραμένει οροθετική). Ο άνθρωπος όμως δε μπορεί να μολυνθεί από τις άωρες ωοκύστεις του παρασίτου. Αυτές θα πρέπει να παραμείνουν στο περιβάλλον 2-4 μέρες έτσι ώστε να γίνουν ώριμες και να είναι ικανές να μολύνουν τόσο τον άνθρωπο όσο και τα ζώα (σκύλο, παραγωγικά ζώα, πτηνά, τρωκτικά κά.)

Η εμφάνιση της νόσου συνοδεύεται με μια σημαντική ποικιλία συμπτωμάτων. Αν και τα περισσότερα ζώα παραμένουν στην πλειοψηφία τους ασυμπτωματικά μπορούν να παρατηρηθούν συμπτώματα σε όλα τα συστήματα.

  • Αναπνευστικό σύστημα με οξεία νεκρωτική πνευμονία, έντονη και συνεχώς αυξανόμενη δύσπνοια
  • Πεπτικό σύστημα με προσβολή του ήπατος, του παγκρέατος, του εντέρου και των επιχώριων λεμφογαγγλίων με αντίστοιχη εμφάνιση ανορεξίας και αδιαφορίας στο φαγητό, εμέτου, διάρροιας, απώλειας βάρους, αδυναμίας, ασκίτη, ίκτερου και κολικών
  • Κυκλοφορικό σύστημα μυοκαρδίτιδα με καρδιακές αρρυθμίες και αιφνίδιους θανάτους
  • Γεννητικό σύστημα θνησιγενές ή νεκρό έμβρυο
  • Νευρικά συμπτώματα όπως αταξία, διαταραχές της συμπεριφοράς, πάρεση, παράλυση, επιληπτικές κρίσεις και μυϊκό τρόμο
  • Οφθαλμολογικά συμπτώματα με μικροπροβλήματα μέχρι και μόνιμη τύφλωση

Οι άνθρωποι στην πλειοψηφία τους είναι ασυμπτωματικοί ή παρουσιάζουν συμπτώματα ίδια μ αυτά της κοινής γρίπης που γρήγορα αυτοπεριορίζονται. Όμως μεγάλη προσοχή χρειάζονται οι έγκυες γυναίκες των οποίων η πρώτη μόλυνση μπορεί να προκαλέσει πολλές διαταραχές σε συστήματα του εμβρύου ακόμα και το θάνατό του.

Ο άνθρωπος μπορεί να μολυνθείαπό τοξοπλάσμωση

  • Από κατανάλωση ωμού ή ατελώς ψημένου κρέατος μολυσμένου με κύστεις τοξοπλάσματος
  • Από ώριμες ωοκύστεις που βρίσκονται σε άπλυτα ωμά φρούτα ή λαχανικά, σε μολυσμένο νερό, στο χώμα
  • Από απαστερίωτα γαλακτοκομικά
  • Ενδομητρικά

Για να εκμηδενίσουμε λοιπόν τον κίνδυνο μόλυνσης της γάτας μας δεν θα πρέπει να την ταΐζουμε με ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας και θα πρέπει να περιορίζουμε όσο είναι δυνατό τις περιπλανήσεις της ώστε να μην έρχεται σε επαφή με μολυσμένο περιβάλλον (πχ κάδοι απορριμμάτων) ή να καταναλώνει τρωκτικά και πτηνά.

Για την προστασία του ανθρώπου θα πρέπει:

  • Να καταναλώνουμε μόνο καλά ψημένο κρέας και παστεριωμένα γαλακτοκομικά
  • Να καταναλώνουμε φρούτα και λαχανικά αφού έχουν σχολαστικά πλυθεί με σαπούνι
  • Να τηρούμε πολύ καλά τους κανόνες υγιεινής και να χρησιμοποιούμε γάντια όταν κάνουμε εργασίες σε χώμα
  • Στην περίπτωση που η γάτα του σπιτιού έχει πρόσβαση στο εξωτερικό περιβάλλον να γίνεται καθημερινός καθαρισμός της αμμοδόχου της έτσι ώστε να μην προλάβουν να γίνουν ικανές να μολύνουν οι ωοκύστεις στα κόπρανα

Ο άνθρωπος δε μολύνεται άμεσα από τη γάτα καθώς η γάτα δεν έχει ώριμες ωοκύστεις στο τρίχωμα, το σώμα ή το σάλιο της. Δε θα μολυνθεί αν χαϊδέψει τη γάτα ή αν η ίδια τον δαγκώσει ή του προκαλέσει αμυχές γι αυτό και δεν υπάρχει κανένας λόγος αποφυγής της επαφής μ αυτές ή απομάκρυνσής τους από το περιβάλλον.

Η πραγματική προστασία μας γίνεται με τη λήψη των μέτρων υγιεινής στη ζωή και τη διατροφή μας.